Προτάσεις Σταύρου Μαλά για το πως προτίθεται να πατάξει τη διαφθορά στην Κύπρο εάν εκλεγεί
Εκλεκτοί προσκεκλημένοι,
Κυρίες και κύριοι,
Θέλω κατ’ αρχάς να συγχαρώ τους διοργανωτές για τη διεξαγωγή αυτού του σεμιναρίου καθώς και για το επίκαιρο στην επιλογή του θέματος. Εδώ και δεκαετίες έχουμε συνηθίσει να μιλούμε και να συζητούμε για το φαινόμενο της διαφθοράς, το οποίο διαχρονικά αποτελεί μια ανοικτή πληγή στο σώμα της δημοκρατίας. Το ζητούμενο είναι η ουσιαστική, αν όχι συνολική πάταξή της.
Η διαφθορά, η φθορά των ηθών δηλαδή, είναι η κατάσταση στην οποία χρησιμοποιούνται αθέμιτα μέσα, κατά βάση παραβιάζοντας νόμους και κανόνες ηθικής, για προσωπικό ή επαγγελματικό όφελος. Είναι η κατάχρηση εξουσίας από κάποιον που κατέχει θέση εμπιστοσύνης, θέση εξουσίας για ίδιον όφελος, άμεσο ή έμμεσο. Στόχος της διακυβέρνησής μας θα είναι η περαιτέρω θεσμική αντιμετώπισή της, επειδή ακριβώς η διαφθορά στέκεται απέναντι από τη δημοκρατία και το κράτος δικαίου, το οποίο πλήττει.
Αναμφίβολα η διαφθορά είναι δημιούργημα των κοινωνικο-οικονομικών συνθηκών καθώς και μιας λανθασμένης αντίληψης ότι το χρήμα ή το προσωπικό όφελος πρέπει να είναι το μέτρο της κοινωνικής δραστηριότητας. Σήμερα, με βάση στοιχεία του ΟΗΕ αλλά και της οργάνωσης Διεθνής Διαφάνεια πληρώνονται σε όλο τον κόσμο πέραν του ενός τρις δολαρίων για δωροδοκίες. Ιδιαίτερα σε περιόδους οικονομικής κρίσης αυτό αποτελεί τροχοπέδη στην ανάπτυξη. Σε ό, τι αφορά στην Κυπριακή Δημοκρατία, δυστυχώς οι συνθήκες και ο τρόπος με τον οποίο υπήρξε η εγκαθίδρυση του κράτους, τα πρώτα δύσκολα χρόνια της Δημοκρατίας, οι πληγές της εισβολής, η εκ βάθρων αναστύλωση θεσμών, η ραγδαία ανάπτυξη και η υιοθέτηση προτύπων ζωής που δημιουργούν ψεύτικες ανάγκες και καταναλωτικά διλήμματα, δεν είναι άσχετα με φαινόμενα αναξιοκρατίας, ημετεροκρατίας, νεποτισμού, αδιαφάνειας, διασπάθισης δημόσιου χρήματος, διαπλοκής και διαφθοράς που καταγράφηκαν διαμέσου των χρόνων.
Έχοντας μελετήσει επισταμένα το θέμα, πρόθεσή μας ως νέα κυβέρνηση θα είναι η υιοθέτηση επιπρόσθετων μέτρων, αντλώντας και από τη διεθνή εμπειρία, με στόχο αφενός την πάταξη της διαφθοράς και αφετέρου τη δημιουργία κοινωνικής συνείδησης και αντίδρασης στο φαινόμενο. Με μία φράση στόχος μας θα είναι η εξυγίανση και ο προοδευτικός εκσυγχρονισμός. Μεταξύ άλλων προτείνουμε:
- Διαμόρφωση νομοθετικού πλαισίου για την αστική ευθύνη υπουργών και μελών διοικητικών συμβουλίων ημικρατικών οργανισμών, αναφορικά με πράξεις ή παραλείψεις τους.
- Aποτελεσματική εφαρμογή του πόθεν έσχες, που θα περιλαμβάνει, πέραν των πολιτειακών αξιωματούχων και δημόσιους λειτουργούς, διευθυντές τμημάτων και υπηρεσιών και όλους όσοι εκ της θέσεως τους διαχειρίζονται δημόσιο χρήμα ή λαμβάνουν σημαντικές αποφάσεις.
- Πιο αποτελεσματική εφαρμογή του Κώδικα Γενικών Αρχών Διοικητικού Δικαίου από όργανα της διοίκησης.
- Διεύρυνση του Χάρτη για τα Δικαιώματα του Πολίτη.
- Διασφάλιση της μη επέμβασης κρατικών υπηρεσιών και σωμάτων ασφαλείας στην ιδιωτικότητα των πολιτών.
- Περιορισμό της ανεξέλεγκτης άσκησης διακριτικής εξουσίας από την εκάστοτε διοίκηση.
- Βελτίωση και εκσυγχρονισμό του νομοθετικού πλαισίου για να συνάδει με διεθνή πρότυπα, δεσμεύσεις της Δημοκρατίας και πρακτικές σε θέματα διαφθοράς.
- Καλύτερη εφαρμογή του υφιστάμενου νομικού πλαισίου καθώς και ενίσχυση των ελεγκτικών δυνατοτήτων της πολιτείας.
Σήμερα, μέσα από αυτόν το συλλογικό προβληματισμό, αγγίζουμε ζητήματα που άπτονται του πυρήνα αυτού που ονομάζουμε διαφθορά στο δημόσιο βίο. Στις 9 Δεκεμβρίου γιορτάζεται η Παγκόσμια Μέρα κατά της Διαφθοράς. Η ανάγκη κοινωνικών αλλά και θεσμικών δομικών αλλαγών, η δημιουργία νέας νοοτροπίας, το σπάσιμο χρόνιων κατεστημένων, η αποκατάσταση της αξιοπρέπειας του πολίτη μέσα από την εξάλειψη του ρουσφετιού, ο σεβασμός και η λογοδοσία στη διαχείριση δημόσιου χρήματος, είναι στοιχεία που συνθέτουν τη δική μας φιλοσοφία και πολιτική προσέγγιση. Αυτό που προέχει βέβαια και για το οποίο δεσμευόμαστε, είναι η μετουσίωση σε πράξη των προτάσεων που τόσο εμείς όσο και η επιστημονική κοινότητα αλλά και άλλοι φορείς προτείνουν για πάταξη της διαφθοράς και προώθηση της διαφάνειας.
Κυρίες και κύριοι,
Ευγενής στόχος μα και βασική προτεραιότητα της δικής μας διακυβέρνησης, θα είναι η αποκατάσταση της σχέσης εμπιστοσύνης κράτους και πολίτη. Θα είναι η αναβάθμιση της συμμετοχής του πολίτη στο κοινωνικο-πολιτικό γίγνεσθαι. Με τομές στους θεσμούς και με ρήξη με σαθρές αντιλήψεις, ξένες προς εμάς. Εξυγίανση χωρίς πάταξη της διαφθοράς δεν νοείται. Και σίγουρα η διεύρυνση της διαφάνειας υποβοηθά την εμβάθυνση της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου.
Η καταπολέμηση της διαφθοράς είναι πράξη πρωτίστως πολιτική. Η εξυγίανση του δημόσιου βίου, με προοδευτικό χαρακτήρα και δημοκρατικό περιεχόμενο, αποτελεί σημαντικό ανάχωμα στην απαξίωση της πολιτικής και των θεσμών. Στοιχείο αναγκαίο σε κάθε ευνομούμενη πολιτεία. Πόσο μάλλον σε μια ημικατεχόμενη πατρίδα που αγωνίζεται για απελευθέρωση και επανένωση.
Για εμάς, είναι λοιπόν επιλογή ευθύνης η συμβολή στον προοδευτικό εκσυγχρονισμό της κυπριακής κοινωνίας. Εκσυγχρονισμό που θα βασίζεται στην αξιοκρατία και τη χρηστή διοίκηση. Που θα προωθεί την ισονομία, την ισοπολιτεία και τη συλλογικότητα στη διαχείριση του δημόσιου βίου και που θα αναπροσανατολίζει κατά τρόπο δικαιότερο το κράτος και τις λειτουργίες του.
Σας ευχαριστώ και εύχομαι τέτοιες πρωτοβουλίες να συνεχιστούν διότι η συλλογική σοφία των πολλών υπερτερεί της σοφίας τους ενός. Ιδιαίτερα σε ζητήματα που η επιστημονική γνώση και η εξειδίκευση μπορούν και πρέπει να συνεχίσουν να εμπλουτίζουν το δημόσιο διάλογο.
