Προτάσεις Διαφάνειας Κύπρου για την οικονομία

Ανταποκρινόμενοι στην γενικότερη προσπάθεια της κοινωνίας των πολιτών για αποτελεσματικές λύσεις στα προβλήματα διαφθοράς, σήψης και απαξίωσης των θεσμών τα οποία δικαιολογημένα ταλανίζουν την Κυπριακή κοινωνία ιδιαίτερα μετά τα πρόσφατα τραγικά γεγονότα επαναφέρει δύο εισηγήσεις που έκανε δημόσια από τον περασμένο Μάρτιο:

1. Δημιουργία Ανεξάρτητης Αρχής Κατά της Διαφθοράς η οποία θα έχει ως στόχο την άμεση διερεύνηση καταγγελιών οι οποίες θα κατατίθενται κοντά της από πολίτες, δημόσιους λειτουργούς ή άλλα νομικά ή φυσικά πρόσωπα και που αφορούν σοβαρές περιπτώσεις διαφθοράς. Παράλληλα να μπορεί να εξασκήσει αυτεπάγγελτη έρευνα εναντίον οποιουδήποτε όταν και εφόσον αυτό κρίνεται σκόπιμο. Θα διορίζεται από το Γενικό Εισαγγελέα, θα είναι ανεξάρτητη και θα αποτελείται από εξειδικευμένες ομάδες αδιάφθορων ερευνητών που θα απαρτίζονται από ανακριτές, νομικό, λογιστή και κάποιο με εξειδίκευση στην συλλογή πληροφοριών.

Παρόμοιες Ανεξάρτητες Αρχές κατά της Διαφθοράς υπάρχουν από το 1988 στην Αυστραλία και Χονγκ Κονγκ κλπ. Επίσης, η Ευρωπαϊκή Ένωση στις 6/6/2011 έχει αναφέρει ότι θα αρχίσει να υπολογίζει την δέσμευση των 27 κρατών σε πρωτοβουλίες που λαμβάνουν για μείωση της διαφθοράς. Αυτοί οι υπολογισμοί/ μετρήσεις θα λαμβάνονται υπόψη στη λήψη απόφασης όταν τα κράτη μέλη χρειάζονται οικονομική στήριξη.

2. Άμεση θέσπιση νομοθεσίας η οποία θα ενθαρρύνει και θα προστατεύει τα φυσικά και νομικά πρόσωπα, τα οποία εντοπίζουν φαινόμενα διαφθοράς ώστε αυτόβουλα και αυτεπάγγελτα να μπορούν να προβαίνουν σε καταγγελίες εναντίων ιδιωτικών, δημόσιων, και ημικρατικών τμημάτων και εταιρειών. Στόχος είναι να διαφυλάσσεται η αξιοπιστία, αξιοπρέπεια και η ασφάλεια αυτών των προσώπων ώστε μέσα από ένα στιβαρό νομικό πλαίσιο να μην φοβούνται να προχωρήσουν σε καταγγελίες για διαφθορά ή παρόμοιας φύσης εγκλήματα. Υπάρχουν τέτοιες νομοθεσίες σε άλλες χώρες από το 1989 και το GRECO στην έκθεση του 2006 όπως και η Γενική Συνέλευση του Ευρωπαϊκού κοινοβουλίου το 2009 πρότεινε τέτοια νομοθεσία. Στο Ηνωμένο Βασίλειο η σχετική νομοθεσία είναι Public Interest Disclosure Act 1998 και στις ΗΠΑ Whistleblowers Protection Act 1989.

Παράλληλα με τα πιο πάνω και στα πλαίσιο της γενικότερης προσπάθειας εξυγίανσης των δημόσιων οικονομικών η Διαφάνεια Κύπρου θέτει υπόψη σας τις ακόλουθες εισηγήσεις οι οποίες θεωρούμε ότι θα συμβάλουν ουσιαστικά στην προσπάθεια της κυβέρνησης.

1. Δημιουργία κλιμακίου οικονομικών ελεγκτών/φοροθέτων (subcontracted commission based) το οποίο θα έχει ως πρώτη προτεραιότητα και ευθύνη την πάταξη της φοροδιαφυγής ανάμεσα στους ελεύθερους επαγγελματίες.

2. Ρύθμιση του νομοσχεδίου το οποίο καθορίζει τους φορολογικούς συντελεστές φυσικών προσώπων με βάση την οικογενειακή και οικονομική κατάσταση.

3. Δημιουργία νομοσχεδίου το οποία να καθορίζει επακριβώς την διαδικασία του «Πόθεν Έσχες» έτσι ώστε από αυτή να μην εξαιρείται κανένας αξιωματούχος ή μέλος πρώτου βαθμού της οικογένειας του. Το νομοσχέδιο πρέπει να συμπεριλαμβάνει τόσο τον κρατικό όσο και τον ημικρατικό τομέα.

4. Δημιουργία και εμπέδωση εθνικής κουλτούρας για διαφάνεια μέσω της ενημέρωσης και διαφώτισης.

5. Δημιουργία επιτροπής παρόμοιου τύπου με αυτή που υπάρχει στο Ηνωμένο Βασίλειο (Τhe advisory committee on Business Appointments όπου υπάρχει από το 1975) η οποία θα μπορεί να ελέγχει αξιωματούχους και υπουργούς μετά την αποχώρηση τους από μία κρατική ή ημικρατική θέση με στόχο να μην επιτρέπεται να εργαστούν στον ίδιο τομέα για 2 χρόνια. Πχ. Ένας υπουργούς παιδείας να μην μπορεί να εργαστεί στον τομέα της εκπαίδευσης για 2 τουλάχιστον χρόνια.

6. Η αμοιβή και τα άλλα ωφελήματα των βουλευτών και των υπουργών να καθορίζονται και να δημοσιοποιούνται από ανεξάρτητη επιτροπή αμοιβών. Με αυτό τον τρόπο ο φορολογούμενος όχι μόνο γνωρίζει πόσο αμείβεται ο κάθε αξιωματούχος αλλά είναι και μοχλός πίεσης γιατί υποχρεώνεται ο βουλευτής/υπουργός να παρουσιάζει το έργο που παρήγαγε κάθε χρόνο.